Fizyka - 130 godzin zajęć
Komentarz do matury 2020
Tegoroczny egzamin maturalny z fizyki odbył się, ze względu na stan zagrożenia epidemiologicznego z opóźnieniem. Zamiast 18 maja zdający pisali go 24 czerwca. Czas na wykonanie zadań wynosił 180 minut, za prawidłowe rozwiązanie wszystkich zadań można było zdobyć 60 punktów. Do rozwiązania było łącznie 14 zadań.
Zadanie 1 składało się z 3 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 6 punktów, po 2 na każdy podpunkt. Zadanie dotyczyło zjawisk związanych z ruchem krążka uderzonego przez hokeistę. W pierwszym podpunkcie należało obliczyć czas poruszania się krążka w określonych warunkach, w poleceniu drugim przebytą drogę, natomiast w trzecim należało powiązać matematycznie przyspieszenie z przyspieszeniem ziemskim i współczynnikiem tarcia.
Zadanie 2 składało się z 3 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 6 punktów, odpowiednio 1, 2 i 3 punkty za podpunkt. Zadanie dotyczyło poruszania się ciała w układzie inercjalnym. W pierwszym podpunkcie należało na dołączonym do zadania wykresie narysować położenia ciała w określonych warunkach, w podpunkcie drugim obliczyć wartość prędkości a w trzecim obliczyć wartość działającej siły.
Zadanie 3 składało się z 2 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 5 punktów, odpowiednio 2 i 3 punkty za podpunkt. Zadanie dotyczyło belki podwieszonej pod sufitem. W podpunkcie pierwszym na dołączonym do zadania rysunku należało narysować wektory działających sił i określić relacje między nimi. W podpunkcie drugim należało zapisać równania równowagi belki i obliczyć wartość działających sił.
Zadanie 4 składało się z 2 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 3 punkty, odpowiednio 2 i 1 punkt za podpunkt. Zadanie dotyczyło zachowania się punktowych ładunków. W pierwszym podpunkcie na rysunku dołączonym do zadania należało narysować wektor wypadkowego pola elektrycznego i zapisać wzór pozwalający je wyliczyć. W drugim podpunkcie trzeba było określić relację między natężeniami pola elektrycznego w dwóch punktach.
Zadanie 5 składało się z 2 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 3 punkty, odpowiednio 2 i 1 punkt za podpunkt. Zadanie dotyczyło zachowania się pierścienia aluminiowego w polu elektromagnetycznym. W pierwszym podpunkcie należało przewidzieć zachowanie pola magnetycznego i pierścienia w przypadku modyfikacji układu, natomiast w drugim, należało określić kierunek indukowanego prądu.
Zadanie 6 składało się z 3 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 6 punktów, odpowiednio 3, 2 i 1 punkt za podpunkt. Zadanie dotyczyło pracy silników cieplnych. W podpunkcie pierwszym należało obliczyć ciepło związane z cyklem pracy i określić, dlaczego ilość ciepła oddanego w cyklu pracy silnika nie może być mniejsza od pewnej wartości granicznej. W drugim podpunkcie należało obliczyć ciepło związane z cyklem pracy, natomiast w trzecim należało określić sprawność.
W zadaniu 7, za 1 punkt, należało określić poprawność bądź stwierdzić fałszywość trzech zdań związanych z przemianami gazu doskonałego.
Zadanie 8 składało się z 4 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 6 punktów, odpowiednio 1, 2, 1 i 2 punkty za podpunkt. Zadanie dotyczyło zachowania się światła rozchodzącego się w ośrodku. W podpunkcie pierwszym należało wybrać z listy relację między prędkościami i częstotliwościami dla światła czerwonego i fioletowego. W podpunkcie drugim należało policzyć długość światła w szkle. W trzecim natomiast należało na dołączonym do zadania rysunku przewidzieć przebieg promieni świetlnych. W ostatnim podpunkcie należało obliczyć stosunek ogniskowej soczewki dla światła fioletowego do ogniskowej soczewki dla światła czerwonego.
Zadanie 9 składało się z 4 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 6 punktów, odpowiednio 1, 1, 2 i 2 punkty za podpunkt. Zadanie dotyczyło zachowania się elektronów w lampie rentgenowskiej. W pierwszym podpunkcie z pośród czterech wykresów należało wybrać prawidłowo ilustrujący zależność natężenia promieniowania rentgenowskiego od długości fali tego promieniowania. W drugim podpunkcie należało określić poprawność bądź stwierdzić fałszywość trzech zdań związanych z działaniem lampy. W trzecim podpunkcie należało obliczyć wartość prędkości elektronów padających na anodę, natomiast w czwartym należało obliczyć najmniejszą długość fali promieniowania rentgenowskiego wytwarzanego przez lampę.
Zadanie 10 składało się z 2 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 4 punktów, odpowiednio 1 i 3 punkty za podpunkt. Zadanie dotyczyło obwodu elektrycznego. W poleceniu pierwszym należało wybrać prawidłowe relacje między natężeniami prądów płynących w obwodzie, natomiast w drugim należało uzupełnić tabelę wpisując w odpowiednie miejsca jak na opornikach zachowywało się napięcie i natężenie.
Zadanie 11 składało się z 3 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 4 punktów, odpowiednio 1, 1 i 2 punkty za podpunkt. Zadanie dotyczyło przemian promieniotwórczych. W poleceniu pierwszym należało określić poprawność bądź stwierdzić fałszywość trzech zdań związanych z przemianą beta minus. W podpunkcie drugim należało prawidłowo określić czas połowicznego zaniku, natomiast w poleceniu trzecim należało obliczyć średnią aktywność próbki.
Zadanie 12 składało się z 3 podpunktów. Do zdobycia było łącznie 7 punktów, odpowiednio 3, 2 i 2 punkty za podpunkt. Zadanie dotyczyło zachowania pulsara. W podpunkcie pierwszym należało obliczyć masę pulsara. W podpunkcie drugim należało obliczyć częstotliwość obrotów jądra gwiazdy, natomiast w trzecim należało wyznaczyć stosunek energii kinetycznej gwiazdy w dwóch sytuacjach.
Zadanie 13, za 1 punkt, dotyczyło emisji fotonu przez atom wodoru. Celem zadania było ustalenie, któremu spośród przedstawionych przejść elektronu pomiędzy stanami w atomie wodoru towarzyszy emisja fotonu o największej długości fali.
Zadanie 14, za 2 punkty, dotyczyło emisji neutronów jako efektu przemian jądrowych. Celem zadania było uzupełnienie reakcji przemian jądrowych.
W trakcie kursu przygotowawczego do zdania matury z fizyki, prowadzonym w Collegium Novum, wszystkie zagadnienia poruszane na maturze zostały dokładnie omówione. Przerabiano nie tylko materiał teoretyczny, ale również rozwiązywano zadania, ćwiczące sposoby rozwiązywania zadań – zarówno obliczeniowe, testowe, eliminacyjne czy określające prawdziwość sugerowanych tez. Zadania o podobnej treści i konstrukcji rozwiązywane były w trakcie kursu i nie powinny sprawiać większych trudności naszym absolwentom.
z pozdrowieniami dla wszystkich maturzystów
dr Jan Bogacki
wykładowca fizyki Collegium Novum
Komentarz do matury 2019
Tegoroczny egzamin maturalny z fizyki, poziom rozszerzony, odbył się 20 maja 2019 roku. Rozpoczął się o 9:00, trwał 180 minut. Za egzamin można było zdobyć maksymalnie 60 punktów. Arkusz egzaminacyjny składał się z 12 zadań.
Zadanie 1 dotyczyło rzutów w polu grawitacyjnym. W poleceniu 1, za 2 punkty, należało obliczyć czas lotu piłki od momentu wyrzutu, do chwili uderzenia piłki o ziemię. W poleceniu 2, za 2 punkty, należało obliczyć prędkość początkową piłki. W poleceniu 3, za 1 punkt, należało wybrać i zaznaczyć rysunek z wykresem prawidłowo przedstawiającym zależność energii kinetycznej Ek od czasu t lotu piłki rzuconej poziomo. W poleceniu 4, za 1 punkt, należało prawidłowo uzupełnić podane zdanie sugerowanymi stwierdzeniami.
Zadanie 2, za jeden punkt, podobnie jak pierwsze, dotyczyło ruchu w polu grawitacyjnym. Należało w nim dokończyć zdanie, wybierając jedną z 4 podanych możliwości.
Zadanie 3 dotyczyło ruchu bryły sztywnej. W poleceniu 1, za 2 punkty, należało prawidłowo narysować wektory. W poleceniu 2, za 5 punktów, należało zapisać wzór pozwalający obliczyć wartość przyspieszenia ciężarka w zależności od czasu i wysokości, a następnie policzyć przyspieszenie. Dodatkowo należało obliczyć niepewność jego wyznaczenia w zadanych warunkach. W poleceniu 3, za 3 punkty, należało wyprowadzić zadany wzór. W poleceniu 4, za 2 punkty, należało dokończyć zdania wybierając z podanych możliwości.
Zadanie 4, za 4 punkty, dotyczyło drgań pręta. Należało obliczyć stosunek częstotliwości drgań w dwóch różnych warunkach.
Zadanie 5, za 3 punkty, dotyczyło ruchu obiektów w polu grawitacyjnym. Na podstawie rysunku, należało określić relacje między prędkościami poruszania się obiektu, w zależności od położenia w polu.
Zadanie 6, dotyczyło pływania obiektów. W poleceniu 1, za 3 punkty, należało narysować prostą najlepiej dopasowaną do danych eksperymentalnych przedstawionych na wykresie dołączonym do zadania. Następnie, na podstawie wykresu prostej należało wyznać objętość zanurzonej części pojemnika, gdyby pływał i nie było w nim piasku, a także, na podstawie danych odczytanych z wykresu prostej obliczyć współczynnik A. W poleceniu 2, za 5 punktów, należało zapisać warunek równowagi sił działających na pływający pojemnik z piaskiem i wyrazić zapisany warunek za pomocą wielkości wymienionych w treści zadania. Następnie należało wyprowadzić dwa wzory: wzór przedstawiający zależność współczynnika A od gęstości cieczy ρ oraz wzór przedstawiający zależność współczynnika B od gęstości cieczy ρ i masy pustego pojemnika mp. Jako ostatnie należało obliczyć gęstość cieczy w zadanych warunkach.
Zadanie 7 dotyczyło właściwości soczewek. W poleceniu 1, za 1 punkt, należało wybrać z 5 podanych w tabeli tylko te ośrodki, w których opisana soczewka jest skupiająca, uwzględniając wszystkie możliwości. W poleceniu 2, za 1 punkt, należało spośród 4 rysunków wybrać i zaznaczyć rysunek prawidłowo przedstawiający obraz przedmiotu P widziany przez obserwatora patrzącego z prawej strony soczewki. W poleceniu 3, za 3 punkty, należało policzyć ogniskową soczewki w zadanych warunkach.
Zadanie 8, za 3 punkty, dotyczyło przemieszczenia się elektronów pomiędzy poziomami energetycznymi w atomie. Należało w nim wyprowadzić wzór pozwalający wyznaczyć na podstawie danych wielkości: λAB, λBC, λCD – długość fali λAD fotonu emitowanego przy przejściu elektronu bezpośrednio z poziomu A do poziomu D.
Zadanie 9, dotyczyło ruchu cząstek naładowanych w polu magnetycznym. W poleceniu 1, za 2 punkty, należało na dołączonym rysunku narysować w punkcie A wektor siły magnetycznej Lorentza działającej na jon dodatni, a także zaznaczyć dokładny kierunek i zwrot tej siły. Następnie, na rysunku przy symbolu wektora indukcji magnetycznej należało narysować zwrot tego wektora. W poleceniu 2, za 2 punkty, należało wyprowadzić wzór pozwalający na wyznaczenie masy jednokrotnie zjonizowanego jonu w zależności od wartości U, B, d i wartości e ładunku elementarnego.
Zadanie 10 dotyczyło przemian gazowych. W poleceniu 1, za 1 punkt, należało wybrać z pośród 4 możliwości poprawne dokończenie zdania. W poleceniu 2, za 1 punkt, należało w odniesieniu do 3 zdań określić ich poprawność. W poleceniu 3, za 3 punkty, należało wyprowadzić wzór pozwalający obliczyć – tylko na podstawie dostępnych danych – ciepło oddane przez gaz do chłodnicy w jednym cyklu pracy tego silnika cieplnego.
Zadanie 11 dotyczyło przepływu prądu elektrycznego przez opornik. W poleceniu 1, za 1 punkt, należało spośród schematów obwodów pokazanych na rysunkach wybrać i zaznacz wszystkie możliwe obwody, które prawidłowo przedstawiają podłączenie mierników, umożliwiające wykonanie pomiarów jak w doświadczeniu opisanym w zadaniu. W poleceniu 2, za 2 punkty, należało określić poprawność 4 podanych zdań.
Zadanie 12 dotyczyło przemian promieniotwórczych. W poleceniu 1, za 2 punkty, należało określić poprawność 4 podanych zdań. W poleceniu 2, za 3 punkty, należało uzupełnić 3 podane schematy reakcji przemian jądrowych. W poleceniu 3, za 1 punkt, należało na podstawie opisu dołączonego do zadania, wymienić dwa fakty, na podstawie których stwierdzono, że w okolicach Oklo w Gabonie działał naturalny reaktor jądrowy.
Wszystkie zagadnienia, które pojawiły się na egzaminie maturalnym stanowią część materiału przerabianego w ramach kursu przygotowawczego. Zadania o podobnej strukturze, to znaczy: obliczeniowe, dotyczące analizy danych eksperymentalnych, analizy podanej treści, analizy poprawności podanych stwierdzeń przerabiane były w trakcie kursu przygotowującego do zdania matury z fizyki na poziomie rozszerzonym, realizowanym w Collegium Novum. Z nami będziesz przygotowany do zdania matury na wysokim poziomie!
z pozdrowieniami dla wszystkich maturzystów
dr Jan Bogacki
wykładowca fizyki Collegium Novum
Komentarz do matury 2018
Matura z Fizyki 2018
Tegoroczny egzamin maturalny z fizyki na poziomie rozszerzonym odbył się 14 maja. Za poprawnie rozwiązany test można było uzyskać maksymalnie 60 punktów, czas przeznaczony dla maturzystów na rozwiązanie wszystkich zadań wynosił 180minut. Do rozwiązania było 16 zadań.
Zadanie 1, składało się z dwóch podpunktów, punktowanych odpowiednio za 2 i 3 punkty. Zadanie dotyczyło problemu ruchu i jego analizy. W podpunkcie pierwszym zadaniem zdającego było wykonanie wykresu ilustrującego opisany we wstępie do zadania sposób poruszania się samochodu, natomiast w drugim należało policzyć całkowitą drogę przebytą przez samochód oraz maksymalną wartość prędkości.
Zadanie 2, zawierało dwa polecenia i można było zdobyć za nie dwa punkty. Zadanie dotyczyło zagadnienia ruchu cząstki naładowanej w polu magnetycznym. Zadaniem zdającego było zaznaczenie wektora indukcji magnetycznej a także kierunku i zwrotu siły działającej na tę cząstkę.
Zadanie 3 dotyczyło pola elektrycznego. Zadaniem zdającego było określenie na podstawie dołączonego rysunku wartości natężenia pola elektrycznego w 3 punktach. Za prawidłowe rozwiązanie można było uzyskać 2 punkty.
Zadanie 4 dotyczyło pola grawitacyjnego. Zadaniem zdającego było określenie na podstawie dołączonego wykresu relacji pomiędzy masami planet. Za prawidłowe rozwiązanie można było uzyskać 2 punkty.
Zadanie 5 składało się z dwóch podpunktów, punktowanych odpowiednio za jeden i dwa punkty, dotyczących sposobu poruszania się załadowanych piaskiem pudełek. W podpunkcie pierwszym należało prawidłowo skonstruować zdanie, wybierając z kilku dostępnych opcji, natomiast w drugim należało policzyć minimalną masę piasku, jaką należy dosypać do dolnego pudełka, aby oba pudełka zaczęły się poruszać.
Zadanie 6, podobnie jak poprzednie dotyczyło ruchu. Składało się aż z czterech podpunktów, punktowanych za odpowiednio dwa, dwa, jeden i jeden punkt. W poleceniu pierwszym, należało obliczyć pracę siły, z jaką dziano na deskę podczas jej ustawiania od pozycji leżącej do pionowej. Następnie należało obliczyć wartość siły, działającej na deskę w określonym położeniu kątowym. Dwa ostatnie polecenia należało rozwiązać prawidłowo konstruując zdanie, wybierając z kilku dostępnych opcji.
Zadanie 7 było kolejnym zadaniem z mechaniki. Składało się z dwóch podpunktów, za które można było uzyskać odpowiednio jeden i trzy punkty. Pierwsze polecenie polegało na konstrukcji zdania, wybierając z kilku dostępnych opcji, natomiast drugie polegało na obliczeniu prędkości uzyskanej przez chłopca jadącego na deskorolce.
Zadanie 8 składało się z trzech podpunktów i dotyczyło termodynamiki. W poleceniu pierwszym, za które można było uzyskać dwa punkty należało prawidłowo określić relacje pracy i temperatury pomiędzy dwoma silnikami, na podstawie dołączonego wykresu. W poleceniu drugim, za jeden punkt, należało obliczyć sprawność silnika. W poleceniu trzecim, za którego rozwiązanie można było uzyskać trzy punkty, trzeba było wyznaczyć ciepło pobrane w przemianie izochorycznej.
Zadanie 9 składało się podobnie jak poprzednie z trzech podpunktów, punktowanych odpowiednio za jeden, dwa i jeden punkt. W poleceniu pierwszym, należało na dołączonym rysunku dorysować i oznaczyć wektory i zapisać relację między nimi. W poleceniu drugim, trzeba było oszacować czas, po jakim kula dotrze od najwyższego do najniższego punktu toru jej ruchu. W ostatnim poleceniu tego zadania, należało określić warunki modelowe, które zostały przyjęte podczas rozwiązania zadania, jednocześnie wskazując, że nie zostały one praktycznie spełnione.
Zadanie 10 składało się z trzech podpunktów i dotyczyło układu elektrycznego. W poleceniu pierwszym za jeden punkt, należało narysować schemat elektryczny opisywanego wcześniej układu. W poleceniu drugim, za cztery punkty, należało sporządzić wykres zależności napięcia od oporu i oszacować wartość SEM. W ostatnim poleceniu, za dwa punkty, zdający miał za zadanie obliczyć wartość SEM oraz opór wewnętrzny ogniwa.
Zadanie 11, dotyczące optyki, składało się z dwóch podpunktów. Punktowanych odpowiednio za dwa i jeden punkt. W poleceniu pierwszym należało dokończyć rysunek dorysowując dalszy bieg promieni wiązki, natomiast w drugim należało opisać właściwości optyczne cieczy opisanej we wstępie do zadania.
Zadanie 12 składało się z trzech podpunktów i dotyczyło drgań. W poleceniu pierwszym, zamkniętym testowym za jeden punkt należało wybrać poprawną wartość długości fali na podstawie zamieszczonego opisu. W poleceniu drugim, także za jeden punkt, należało obliczyć maksymalną długość fali, możliwą do uzyskania w opisanych warunkach. W ostatnim poleceniu, na podstawie obliczeń należało udowodnić, że możliwe jest wytworzenie fali stojącej o określonej częstotliwości.
Zadanie 13 składało się z czterech podpunktów. W poleceniu pierwszym, za jeden punkt, należało narysować tor poruszających się naładowanych cząstek. W poleceniu drugim i trzecim, także za jeden punkt, należało prawidłowo skonstruować zdania, wybierając z kilku dostępnych opcji. Ostatnie polecenie, za cztery punkty, polegało na obliczeni energii kinetycznej naładowanej poruszającej się cząstki.
Zadanie 14 dotyczyło problemów optycznych. Można było za nie uzyskać jeden punkt, należało prawidłowo skonstruować zdanie, wybierając z kilku dostępnych opcji.
Zadanie 15 składało się z dwóch poleceń, odpowiednio za jeden i trzy punkty. Zadanie dotyczyło ruchu w polu grawitacyjnym. W poleceniu pierwszym należało prawidłowo skonstruować zdanie, wybierając z kilku dostępnych opcji, natomiast w drugim, obliczyć prędkość poruszania się planety w określonym miejscu na torze w polu grawitacyjnym gwiazdy.
Zadanie 16, ostatnie, dotyczyło zachowania wiązek elektronów. Zadaniem zdającego, było wytłumaczyć zasadę zachodzenia zjawiska, prawidłowo konstruując zdanie, wybierając z kilku dostępnych opcji.
Zadania o podobnej treści i konstrukcji rozwiązywane były w trakcie kursu i nie powinny sprawiać większych trudności naszym absolwentom którzy regularnie uczęszczali na zajęcia z fizyki w Collegium Novum:)
CN
A po maturze 2016 ...
Matura z fizyki i astronomii nie jest najpopularniejszym przedmiotem wśród maturzystów a z pewnością jednym z trudniejszych. Egzamin który odbył się 16 maja 2016 roku przez maturzystów odebrany został jako generalnie trudny. Jesteśmy jednak przekonani, iż po kompleksowym całorocznym kursie maturalnym w Collegium Novum nasi kursanci osiągnęli bardzo dobre wyniki!
Tegoroczny arkusz CKE z fizyki na poziomie rozszerzonym składał się z 20 zadań otwartych krótkiej odpowiedzi oraz 11 zadań zamkniętych za rozwiązanie których można było zgromadzić całe 60 punktów.
Nasi kursanci z pewnością poradzili sobie bez problemu z najłatwiejszymi zadaniami arkusza, jak zadania 1.1, 4.1, 6, czy 16 ale także z tymi trudniejszymi, do których zaliczały się zadania 2.2, 8.2, 10.2, 11 czy 15.2.
Pewną niepodzianką było to, iż część tych trudnych zadań to były zadania zamknięte, które z reguły rozwiązywane są na wyższym poziomie przez maturzystów niż zadania otwarte. Na zajęciach w Collegium wielokrotnie ćwiczyliśmy ten typ zadań, w szczególności zwracając uwagę na nie tylko na poprawną odpowiedź, ale także na uzasadnienie wyboru konkretnej odpowiedzi. Duży nacisk kładliśmy także na umiejętność prawidłowego wnioskowania i znajdowanie związków przyczynowo-skutkowych.
Kolejna umiejętność na którą zwracaliśmy uwagę na zajęciach to dokładne i spokojne całościowe analizowanie treści poszczególnych zadań i stwierdzeń, co owocuje zrozumieniem tego co należy zrobić i jak rozwiązać postawiony w zadaniu problem.
Generalnie, podobnie jak w latach ubiegłych, maturzyści którzy wybrali Collegium Novum jako partnera w przygotowaniu do egzaminu maturalnego z pewnością byli do matury z fizyki bardzo dobrze przygotowani. W trakcie całorocznego kursu maturalnego z fizyki przepracowaliśmy cały program fizyki na poziomie rozszerzonym, przećwiczyliśmy niezmiernie dużo zadań maturalnych i wyćwiczyliśmy umiejętności maturalne na bardzo wysokim poziomie co musiało zaowocować pełnym przygotowaniem naszych uczniów do matury z fizyki.
Trzymamy kciuki za wszystkich maturzystów!
CN
Komentarz do matury 2015
Tegoroczna matura z fizyki z astronomią byłą pierwszą po reformie. Egzamin można było zdawać tylko na poziomie rozszerzonym. Na odrębnych zasadach odbywał się egzamin dla osób go poprawiających. Egzamin rozpoczął się 11 maja, o godzinie 9-00. Na rozwiązanie arkusza, w którym można było zdobyć 60 punktów przewidziano 180 minut. Na 18 stronach arkusza znajdowały się instrukcje dla zdającego, 16 zadań i nieoceniany brudnopis. Te 16 zadań miało konstrukcję odmienną od spotykanej do tej pory na egzaminie maturalnym, niemniej zakres tematyczny pozostał bez zmian w porównaniu do lat wcześniejszych.
Zadanie 1 składało się z 4 podpunktów, można było zdobyć za nie łącznie 4 punkty (po jednym, za każdy z podpunktów). Zadanie dotyczyło zrozumienia zjawiska ruchu. Należało zaznaczyć odpowiedni kierunek ruchu ciała, wybrać jedną z pośród czterech potencjalnie poprawnych odpowiedzi i nazwać fizyczne prawo umożliwiające ruch opisany w treści zadania.
Zadanie 2 wymagało od zdającego zrozumienia zasad rządzących ruchem i zachowaniem cieczy. Zadaniem zdającego było ułożenie prawidłowo zbudowanego stwierdzenia opisującego przyczyny zachodzenia opisanego w zadaniu zjawiska. Zdający dwukrotnie musiał wybrać wariant odpowiedzi raz z pośród dwóch i raz z pośród trzech możliwych odpowiedzi. Poprawne rozwiązanie zadania warte było 1 punkt.
Zadanie 3 składało się z 3 podpunktów (odpowiednio za 1, 4 i 3 punkty). Podobnie jak zadania poprzednie dotyczyło zrozumienia zjawiska ruchu. W pierwszym podpunkcie, zdający miał za zadanie trzykrotnie wskazać prawdziwość/fałszywość proponowanego stwierdzenia. Drugi podpunkt, obliczeniowy, wymagał określenia wartości działającej w układzie siły. Natomiast ostatni, również obliczeniowy podpunkt, wymagał określenia na podstawie modelu bryły sztywnej wartości prędkości ciała w układzie.
Zadanie 4 składało się z 4 podpunktów, można było zdobyć za nie łącznie 7 punktów (1, 2 i 2 za każdy z podpunktów). Zadanie dotyczyło drgań. Pierwsze polecenie wymagało zrozumienia wykresu i określenia rodzajów energii na nim zawartych. W drugim podpunkcie, zdający miał za zadanie trzykrotnie wskazać prawdziwość/fałszywość proponowanego stwierdzenia. Dwa ostatnie podpunkty były poleceniami obliczeniowymi – wymagane było określenie odpowiednio maksymalnej prędkości i okresu drgań.
Zadanie 5 składało się z 3 podpunktów, można było zdobyć za nie łącznie 7 punktów (1, 1, 2 i 3 za każdy z podpunktów). Zadanie dotyczyło ruchu dwóch obiektów wokół wspólnego środka. Podpunkt pierwszy wymagał prawidłowego opisania toru ruchu jednego z ciał. W podpunkcie drugim zdający miał za zadanie opisać matematyczną zależność między parametrami dwóch poruszających się ciał. W trzecim podpunkcie, zdający miał za zadanie trzykrotnie wskazać prawdziwość/fałszywość proponowanego stwierdzenia.
Zadanie 6, za 3 punkty, było zadaniem dotyczącym hydrostatyki. Zdający miał za zadanie obliczyć udział części niezanurzonej pływającego ciała.
Zadanie 7, za 2 punkty, dotyczyło termodynamiki. Zdający miał za zadanie podać przyczyny stygnięcia ciał.
Zadanie 8, za 1 punkt, dotyczyło mechaniki. Zdający miał za zadanie zaznaczyć geometrię wektorów w opisanym układzie.
Zadanie 9, za 2 punkty, związane było z elektrostatyką. Celem zdającego było prawidłowe obliczenie proporcji pojemności kondensatorów w opisanym układzie.
Zadanie 10 składało się z 3 podpunktów, można było zdobyć za nie łącznie 4 punktów (1, 2 i 1 za każdy z podpunktów). Dotyczyło zjawiska termoelektrycznego, szczegółowo opisanego we wstępie do zadania. W poleceniu pierwszym, na podstawie podanego wzoru trzeba było obliczyć jednostkę, stosując układ SI. W drugim poleceniu na podstawie danych, trzeba było opisać optymalne warunki zachodzenia zjawiska termoelektrycznego. W ostatnim poleceniu trzeba było sformułować poprawne stwierdzenie dwukrotnie wybierając spośród trzech dostępnych możliwości.
Zadanie 11 składało się z 3 podpunktów, można było zdobyć za nie łącznie 3 punktów (5, 2 i 1 za każdy z podpunktów). Zadanie dotyczyło zjawisk magnetycznych. W poleceniu pierwszym należało sporządzić wykres ruchu i oszacować wykonaną pracę. Drugi podpunkt dotyczył określenia charakteru ruchu magnesu, natomiast w ostatnim poleceniu trzeba było sformułować poprawne stwierdzenie dwukrotnie wybierając spośród trzech dostępnych możliwości.
Zadanie 12, za 4 punkty, dotyczyło optyki. Zdający miał za zadanie prawidłowo zaprojektować wykonanie eksperymentu.
Zadanie 13, za 1 punkt, podobnie jak zadanie wcześniejsze dotyczyło optyki. Trzeba było sformułować poprawne stwierdzenie dotyczące lasera i siatki dyfrakcyjnej dwukrotnie wybierając spośród trzech dostępnych możliwości.
Zadanie 14, dotyczące fizyki jądrowej składało się z dwóch poleceń po 1 podpunkcie każde. W poleceniu pierwszym na podstawie czasu połowicznego zaniku, zdający miał oszacować moc. Natomiast w poleceniu drugim, określić nazwę stosowanego prawa fizycznego.
Zadanie 15 składało się z 3 podpunktów, można było zdobyć za nie łącznie 6 punktów (2, 1 i 3 za każdy z podpunktów). Zadanie dotyczyło zrozumienia zjawiska fotoelektrycznego. W poleceniu pierwszym należało na podstawie obliczonej pracy wyjścia opisać materiał fotokatody. W poleceniu drugim zdający musiał uzasadnić istnienie w układzie prądu nasycenia. Polecenie trzecie, składało się z trzech podpole ceń – należało określić liczbę fotonów, elektronów i efektywność procesu.
Zadanie 16 było ostatnim zadaniem tego arkusza. Można było zdobyć za nie 2 punkty, a dotyczyło astronomii. W trzech kolejnych zdaniach dwukrotnie należało wybrać jedną z dwóch dostępnych odpowiedzi by utworzyć poprawne stwierdzenia.
W trakcie kursu przygotowującego do matury z fizyki z astronomią realizowanych w Collegium Novum przerabiane są zadania o podobnej konstrukcji i dotyczące tematów pojawiających się na maturze. Dla naszych absolwentów zadania maturalne nie mogły być negatywnym zaskoczeniem!
z pozdrowieniami dla wszystkich maturzystów
dr Jan Bogacki
wykładowca fizyki Collegium Novum
Komentarz do matury 2014
Tegoroczna matura z fizyki na poziomie rozszerzonym rozpisana była na 150 minut i obejmowała 7 zadań, za które można było zdobyć łącznie 60 punktów.
Zadanie 1, spadające ciała, składało się z 2 podpunktów, za które można było zdobyć łącznie 7 punktów. Zadanie dotyczyło wpływu siły oporu na ruch ciała. Sprawdzało umiejętność korzystania z zasad dynamiki, rysowania wykresów i ich analizy. Zadania dotyczące problemów przedstawionych w zadaniu rozwiązywane są na zajęciach 1, 2, 3, 5, 16, 20, 21, 22, 23, 24 i 25.
Zadanie 2, napęd MHD, składało się z 6 podpunktów, za które można było zdobyć łącznie 9 punktów. Zadanie również dotyczyło ruchu, tym razem w polach: elektrycznym i magnetycznym. Zadanie nawiązywało także do prądu elektrycznego. Zadania dotyczące problemów przedstawionych w zadaniu rozwiązywane są na zajęciach 7, 8, 9, 10, 14, 15, 18, 21, 22, 23, 24 i 25.
Zadanie 3, zjawiska falowe, składało się z 3 podpunktów, za które można było zdobyć łącznie 7 punktów. Zadanie podejmowało problemy optyczne: siatkę dyfrakcyjną i zjawisko polaryzacji. Zadania dotyczące problemów przedstawionych w zadaniu rozwiązywane są na zajęciach 12, 13, 15, 21, 22, 23, 24 i 25.
Zadanie 4, właściwości ogniwa, składało się z 6 podpunktów, za które można było zdobyć łącznie 12 punktów. Zadanie sprawdzało znajomość właściwości elektrycznych ciał i praw dotyczących przepływu prądu elektrycznego. Zadania dotyczące problemów przedstawionych w zadaniu rozwiązywane są na zajęciach 7, 8, 9, 10, 14, 15, 18, 21, 22, 23, 24 i 25.
Zadanie 5, rozpad α, składało się z 4 podpunktów, za które można było zdobyć łącznie 9 punktów. Zadanie dotyczyło elementów fizyku współczesnej, rozpadów i energii wiązania w jadrze atomowym. Zadania dotyczące problemów przedstawionych w zadaniu rozwiązywane są na zajęciach 13, 14, 15, 21, 22, 23, 24 i 25.
Zadanie 6, planeta, składało się z 4 podpunktów, za które można było zdobyć łącznie 8 punktów. Do rozwiązania zadania niezbędna była znajomość zjawisk zachodzących w polu grawitacyjnym i znajomość mechanizmów opisu wahadła matematycznego. Zadania dotyczące problemów przedstawionych w zadaniu rozwiązywane są na zajęciach 6, 10, 19, 20, 21, 22, 23, 24 i 25.
Zadanie 7, dźwięki w powietrzu, składało się z 3 podpunktów, za które można było zdobyć łącznie 8 punktów. Zadanie obejmowało znajomość zasad rozchodzenia się fali mechanicznej w ośrodku, w tym efektu Dopplera. Zadania dotyczące problemów przedstawionych w zadaniu rozwiązywane są na zajęciach 4, 5, 12, 15, 21, 22, 23, 24 i 25.
z pozdrowieniami
dr Jan Bogacki
Komentarz do matury 2013
Tegoroczna matura z fizyki na poziomie rozszerzonym składała się z 6 zadań. Poziom trudności matury nie powinien sprawić trudności uczestnikom kursu. Zadania dotyczące wszystkich zagadnień poruszanych na maturze zostały przerobione w trakcie kursu Collegium Novum.
Zadanie 1 obejmowało zagadnienia związane ruchem. Dotyczyło ruchu jednostajnego prostoliniowego i względności ruchu. Obejmowało obliczenia przebytej drogi, prędkości, rysowanie wykresów, analizę prędkości. Podobne zadania przerabiane były na kursie np. zadanie 2 materiał 1, zadanie 5 materiał 5, zadanie 17 materiał 5, zadanie 22 materiał 2.
Zadanie 2, podobnie jak zadanie 1 dotyczyło ruchu. W odróżnieniu jednak od zadania 1, dotyczyło nie punktu materialnego a bryły sztywnej. Ze względu na niepełne przedstawienie wzorów do opisu tego działu na karcie wzorów do zadania dołączone były wszystkie wzory niezbędne do jego rozwiązania. W zadaniu należało rozrysować wektory działających sił, na podstawie danych wyprowadzić proste równanie, skorzystać z zasad zachowania, obliczyć przyspieszenie i określić poprawność opisanych stwierdzeń. Podobne zadania przerabiane były na kursie np. zadanie 8 materiał 2, zadanie 28 materiał 16, zadanie 23 materiał 16.
Zadanie 3 dotyczyło termodynamiki. Znane maturzystom równanie Clapeyrona wzbogacone zostało o poprawki van der Vaalsa, których kursanci nie mają podanych na karcie wzorów. Zadanie sprawdzało znajomość teorii gazu doskonałego/rzeczywistego i rozumienie różnic między nimi, analizę wykresu, znajomość przemian typu izo. Podobne zadania przerabiane były na kursie np. zadanie 2 materiał 11, zadanie 3 materiał 11, zadanie 12 materiał 11, zadanie 13 materiał 11.
Zadanie 4 podobnie jak zadanie 3 dotyczyło termodynamiki. Odmiennie jednak od zadania 3 uwzględnione zostało zagadnienie przepływu ciepła między ciałami. Zadanie zostało uzupełnione o nieuwzględnione na karcie wzorów równanie opisujące przepływ ciepła przez przeszkodę. Zadanie sprawdzało znajomość i rozumienie pojęć związanych z przepływem ciepła, znajomość jednostek układu SI, obliczanie przepływu ciepła. Podobne zadania przerabiane były na kursie np. zadanie 24 materiał 11, zadanie 25 materiał 11.
Zadanie 5 obejmowało rozumienie działania urządzenia technicznego jakim jest agregat prądotwórczy. Ze względu na specyfikę jego pracy zadanie obejmowało zagadnienia z termodynamiki i elektromagnetyzmu, w tym znajomość jednostek układu SI, teorii termodynamiki i elektromagnetyzmu, przeliczanie jednostek, obliczenia natężenia prądu, częstotliwości, sprawności i natężenia dźwięku (hałasu). Podobne zadania przerabiane były na kursie np. zadanie 1 materiał 18, zadanie 17 materiał 10, zadanie 11 materiał 18, zadanie 6 materiał 4.
Zadanie 6 dotyczyło astrofizyki. Obejmowało analizę wykresu Hertzprunga – Russela, rozumienie schematu reakcji termojądrowych, znajomość zjawisk związanych z przemianami jądrowymi. Podobne zadania przerabiane były na kursie np. zadanie 13 materiał 19, zadanie 4 materiał 14, zadanie 18 materiał 14, zadanie 18 materiał 14.
Tegoroczna matura z fizyki na poziomie podstawowym, składała się z 20 zadań.
Pierwsza część, obejmująca zadania 1-10 była testem zamkniętym, w którym z czterech potencjalnych odpowiedzi należało wybrać jedną poprawną.
Druga część, obejmująca zadania 11-20 obejmowała samodzielne rozwiązanie zadań, bez sugerowanej odpowiedzi.
Poziom trudności matury nie powinien sprawić trudności uczestnikom kursu. Zadania dotyczące wszystkich zagadnień poruszanych na maturze zostały przerobione w trakcie kursu.
Zadania 1-10 były zadaniami sprawdzającymi rozumienie przez maturzystę teorii fizycznej i umiejętność zastosowania jej w praktyce do rozwiązania konkretnego problemu. Podobne zadania przerabiane były na kursie np. zadanie 6 materiał 1, zadanie 5 materiał 2, zadanie 7 materiał 6, zadanie 13 materiał 12, zadanie 16 materiał 12, zadanie 30 materiał 12.
Zadania otwarte były stosunkowo krótkie. Zadanie 11 dotyczyło ruchu dwóch pojazdów względem siebie. Zadanie 12 dotyczyło ruchu po okręgu w polu grawitacyjnym. Zadanie 13 sprawdzało rozumienie przemian energetycznych i związku praca-energia. Zadanie 14 wymagało znajomości wahadła matematycznego. Zadanie 15 dotyczyło przemian termodynamicznych w tłoku. Zadanie 16 i 17 dotyczyły optyki – sprawdzały znajomość zasad działania siatki dyfrakcyjnej i rozumienie zjawiska polaryzacji. Zadanie 18 dotyczyło fizyki współczesnej emitowanego światła UV. Zadanie 19 wymagało zrozumienia zjawisk związanych z przemianami jądrowymi, natomiast zadanie 20 opisywało wzajemne relacje cząstki i antycząstki, dotyczyło problemu anihilacji i oddziaływania elektrostatycznego.
Podobne zadania przerabiane były na kursie np. zadanie 15 materiał 1, zadanie 23 materiał 1, zadanie 2 materiał 3, zadanie 5 materiał 3, zadanie 1 materiał 4, zadanie 3 materiał 4.
Jestem pewien, że wszyscy nasi kursanci doskonale poradzili sobie z egzaminem maturalnym. Życzę im satysfakcjonujących i ciekawych studiów na wybranym wydziale:)
Z pozdrowieniami
dr Jan Bogacki
wykładowca fizyki Collegium Novum